Plantaire fasciitis of fasciitis plantaris is een ontsteking van de fascie aan de onderkant van de voetzool. De fascia plantaris is de bindweefselband die onder de voetzool doorloopt en de bal van de voet met het hielbeen verbindt. Deze aandoening veroorzaakt vooral pijn in de hielstreek en daarom spreekt men dikwijls over hielpijn.
Fasciitis plantaris is een vaak voorkomend overbelastingsletsel van de voet. De symptomen: pijn onder het hielbeen (calcaneus) en/of onder de voetzool tijdens gewichtsdragende activiteiten zoals stappen en lopen.
Risicofactoren:
Sporters met een sterke belasting op de fascie, zoals bij hardlopen of springsporten hebben een verhoogd risico. Dit is zeker het geval indien de trainingsintensiteit fel wordt opgedreven of er op onaangepaste ondergrond getraind wordt. Het al dan niet dragen van schokdempende schoenen speelt ook een belangrijke rol. Ook een trauma, zoals hard neerkomen op een platte voet, kan aanleiding geven tot fasciitis. Tevens is er een duidelijke correlatie met overgewicht. Verder wordt een slecht afrolpatroon van de voet (zowel in geval van overpronatie als oversupinatie) geassocieerd met deze aandoening. Andere voetafwijkingen zoals een platvoet of holvoet kunnen ook zorgen voor een verhoogde spanning op de fascie, alsmede in geval van een verkorte achillespees of kuitspier. Maar ook overgewicht kan een belangrijk probleem vormen.
Fasciitis plantaris is een overbelastingsletsel. Veelvuldige belasting van de fascie kan leiden tot microscheurtjes, wat eventueel kan leiden tot ontsteking en degeneratie van het bindweefsel (collageen) in de fascie. De term fasci-itis doet voorkomen dat we hier te maken hebben met een ontstekingsproces (de uitgang -itis wijst op een ontsteking). Hoewel er aanvankelijk inderdaad een ontstekingsproces plaatsvindt, wat zich uit in o.a. roodheid, zwelling en pijn, evolueert deze aandoening snel naar een degeneratief proces. We spreken dan van een tendinose in plaats van een tendinitis. Als de aandoening langdurig bestaat treedt er vaak een verkalking op in de aanhechting van de fascie aan het hielbeen, die de naam ‘hielspoor’ draagt. Deze is echter niet de oorzaak van de pijn of de ziekte maar een gevolg van de ontstekingsprocessen.
Er is een eerder diffuse pijn onder de hiel, die eventueel kan uitbreiden naar de voetzool. Typisch is dat de pijn toeneemt indien men gewicht zet op de voet en dat de pijn het ergst is in het begin van de belasting, bijvoorbeeld ‘s morgens na het uit bed komen of indien men begint te stappen na een tijdje gezeten te hebben. Indien men even rondwandelt zal de pijn vaak verminderen. Vaak is er een specifiek pijnpunt aan de voorzijde van de hiel.
Een tendinopathie kan erg frustrerend zijn. Door veel onderzoek weten we nu dat er geen snelle oplossingen zijn; de revalidatie van een tendinopathie duurt gemiddeld 12 weken.
Meestal ontstaat zo’n peesprobleem door een combinatie van factoren. Al deze factoren dienen in overweging genomen te worden bij een adequaat behandelplan.
De eerste belangrijke stap in de behandeling is het verminderen en/of aanpassen van de belasting! Echter, helemaal niet belasten is ook schadelijk voor een pees.
Middels speciale oefentherapie, die volledig is gericht op het behandelen van de kwaliteit van de pees, dient rekening gehouden te worden met de verschillen in de eigenschappen van de pees en omliggende structuren, zoals bursae.
Gelukkig zijn de meeste tendinopathieën goed te behandelen door deze combinatie van aanpassen van de belasting, oefentherapie en biomechanische optimalisatie. De therapeuten van Alpha fysiotherapie weten hoe dit op de juiste manier aangepakt moet worden.
Een injectie met ontstekingsremmende medicijnen heeft bij een tendinopathie meestal geen effect.
De diagnose van fasciitis plantaris wordt soms te snel gesteld. Een goed vraaggesprek met de patiënt (anamnese) is van groot belang. Enkele mogelijke andere oorzaken van hielpijn zijn:
